Utrzymująca się na wysokim poziomie liczba zachorowań na Covid-19 powoduje narastanie w placówkach medycznych problemów z brakami kadrowymi. Pomimo tego, że do pracy przy zwalczaniu epidemii, zgodnie z obowiązującym prawem, może zostać skierowana każda osoba kształcąca się oraz posiadająca wykształcenie w branży medycznej, władze szpitali w dalszym ciągu borykają się z trudnościami w zapełnieniu „grafików”. Aby temu zaradzić, na dyżury medyczne, coraz częściej, kierowani są lekarze rezydenci. W tym miejscu pojawia się pewna wątpliwość – czy oby na pewno lekarz będący w trakcie specjalizacji, a więc jeszcze nie specjalista, może samodzielnie pełnić dyżur medyczny?
Art. 95 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, określa katalog osób zobowiązanych do pełnienia dyżuru medycznego w zakładzie leczniczym. Zgodnie z nim są to: pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadający wyższe wykształcenie, zatrudnieni w podmiocie leczniczym.
Zatem, odpowiedź na wyżej postawione pytanie jest twierdząca – lekarz rezydent MOŻE samodzielnie pełnić dyżur medyczny – ponieważ spełnia on wymagania określone w ww. przepisie.
Stanowisko to, potwierdza także art. 16i ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, który wskazuje, że lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne pełni dyżury medyczne w wymiarze godzinowym określonym w programie specjalizacji.
W tym miejscu pojawia się kolejne pytanie – czy lekarz rezydent zostać skierowany na dyżur medyczny na dowolnym oddziale?
W tym wypadku odpowiedź brzmi NIE.
Po pierwsze – lekarz rezydent, odbywa szkolenie specjalizacyjne zgodnie z programem specjalizacji (art. 16f ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty)
Po drugie – jedną z form szkolenia specjalizacyjnego jest pełnienie dyżurów medycznych, o ile przewiduje to program specjalizacji (§ 13 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 sierpnia 2020 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów).
Po trzecie – Szklenie specjalizacyjne jest szkoleniem modułowym, w którym wyróżniamy:
MODUŁ PODSTAWOWY- odpowiada podstawowemu zakresowi wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych z danej dziedziny medycyny lub wspólnego dla pokrewnych dziedzin medycyny.
MODUŁ SECJALISTYCZNY- odpowiada profilowi specjalizacji, w którym lekarz może kontynuować szkolenie specjalizacyjne po ukończeniu określonego modułu podstawowego.
Odpowiedzi na pytanie dotyczące możliwości samodzielnego dyżurowania lekarza rezydenta na poszczególnych oddziałach, w zależności od modułu, w jakim odbywa szkolenie specjalizacyjne należy szukać w Programach poszczególnych specjalizacji.
Przykładowo, dla szkolenia w zakresie chorób wewnętrznych:
- W programie modułu podstawowego – lekarz pełni dyżury w oddziale, w którym odbywa dany staż;
- W programie modułu specjalistycznego – Lekarz pełni dyżury w oddziale w którym odbywa szkolenie specjalizacyjne lub staż kierunkowy oraz w izbie przyjęć.
Oprócz miejsc wskazanych powyżej, lekarz może pełnić dyżury w SOR lub Izbie Przyjęć w podmiocie, w którym odbywany jest staż lub specjalizacja.
Uzasadnienie zróżnicowania w możliwości pełnienia dyżurów medycznych na SOR lub w Izbie przyjęć w zależności od danego modułu, zawiera Komunikat Ministerstwa Zdrowia z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie dyżurów na SOR/IP w trakcie szkolenia specjalizacyjnego lekarzy. Zgodnie z jego treścią, moduł podstawowy stanowi pierwszy etap szkolenia specjalizacyjnego. Ma on zapewnić odpowiednią wiedzę ogólnolekarską oraz ogólnopediatryczną/internistyczną lekarzom. Natomiast celem szkolenia w ramach modułu specjalistycznego jest poszerzenie wiedzy teoretycznej i praktycznej nabytej w czasie modułu podstawowego, dotyczącej profilaktyki, diagnozowania i leczenia chorób na poziomie umożliwiającym samodzielne wykonywanie zawodu według najwyższych standardów.
Dyżur lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne na SOR powinien być wynikiem analizy, nie tylko stopnia jego samodzielności i umiejętności, ale także oceny stopnia realizacji szkolenia specjalizacyjnego, w szczególności procedur medycznych wymaganych do zrealizowania szkolenia, a niemożliwych do realizacji w warunkach SOR.
Harmonogram dyżurów ustala kierownik specjalizacji w porozumieniu z kierownikiem jednostki szkolącej, oraz decyduje o dopuszczeniu lekarza do samodzielnego pełnienia dyżuru, bowiem kierownik specjalizacji lub inna wyznaczona przez niego osoba posiadająca tytuł specjalisty powinna uczestniczyć w wykonywanych przez lekarza zabiegach operacyjnych albo stosowanych metodach leczenia do czasu nabycia przez lekarza umiejętności samodzielnego ich wykonywania lub stosowania.
PODSUMOWUJĄC
Lekarz rezydent, obowiązany jest to pełnienia ustalonych przez kierownika specjalizacji dyżurów medycznych, odbywanych zgodnie z programem danej specjalizacji. Lekarz rezydent odbywający szkolenie specjalizacyjne w module podstawowym nie może być zobligowany do pełnienia dyżurów w oddziale innym niż ten, w którym pełni staż. Możliwość pełnienia dyżurów w SOR lub Izbie Przyjęć występuje dopiero w ramach modułu specjalistycznego.